Op 17 oktober hing ik een laken uit mijn raam. Een geknoopt laken. Niet om te drogen. Maar om, samen met vele anderen in België, uit te beelden dat ontsnappen uit armoede een zaak is van iedereen. 17 oktober is immers de Internationale dag van het Verzet tegen Armoede.

Armoede in België

In België leeft 16,4 %[1] van de mensen in armoede. Dat is één op zeven.  Ben je gepensioneerd, werkloos, alleenstaand ouder, laag opgeleid? Dan heb je 1 kans op 3 om in armoede te leven. Maar wat is dat eigenlijk, leven in armoede? Is dat geen dak boven je hoofd of geen geld hebben om de dokter te betalen, of als jongere niet de opleiding kunnen volgen van je voorkeur omdat die 200 euro per jaar duurder is dan een andere opleiding?  Als we het hebben over één op zeven personen in België die leven in armoede dan gaat dat over financiële armoede. Voor een alleenstaande wil dat zeggen leven met minder 1.187 euro per maand. Voor een gezin met twee kinderen is dat met  minder dan 2.392 per maand. Even terzijde: op vakantie gaan of een onverwachte uitgave doen is onmogelijk voor bijna een kwart van de Belgen en eén op 10 ontzegt zichzelf hobby’s of sociale contacten om financiële redenen. [2]

Een week als leefloner: de kracht van de ervaring

“Achter de eerder vernoemde cijfers schuilen er mensen van vlees en bloed.  En al die mensen hebben hun eigen verhaal.”

In het boek ‘Over het Leven’ van Anneleen Stollman, Wendy Valijs en Wouter  Medaer (uitgegeven in 2017) ligt de nadruk op die verhalen.  Stollman en  Valijs maakten het boek nadat ze deelnamen aan een inleefweek Armoede. De vzw Samen Tegen Armoede organiseert zo’n inleefweken over het hele land. Je leeft dan een hele week op het budget van iemand met een leefloon[3]. 50 euro voor een volwassene, 20 euro voor een kind. Dat geld dient voor eten, kleding, vervoer, gezondheid, hygiëne, ontspanning. Hoewel de vraag is of je voor dat laatste nog wat centjes uit je portefeuille kan peuteren. Na hun inleefweek waren Stollman en Valijs zo onder de indruk dat ze op zoek gingen naar de verhalen van mensen voor wie armoede langer duurt dan een week.

Hang je laken uit je raam

Zeven personen interviewden ze, mannen, vrouwen, jong, oud, Belg, nieuwkomer. Zeven verhalen die een indringend beeld schetsen van wat een leven in armoede inhoudt. De verhalen worden afgewisseld met indrukken van deelnemers aan de inleefweek.  Het is een boek geworden om door te bladeren, om met mondjesmaat te lezen.  Het voorwoord werd verzorgd door Bea Cantillon, hoogleraar aan de universiteit van Antwerpen en directeur van het Centrum  voor Sociaal Beleid en armoede-experte. Zij schetst in eenvoudige, begrijpelijke taal de tweedeling die er heerst in onze maatschappij. Hoe de meest kwetsbaren ( o.a. de laaggeschoolden) aan de rand van de nieuwe globale kennissamenleving blijven staan. Hoe je wieg bepaalt waar en hoe je later zal wonen.

Maar waar je ook woont, op 17 oktober kan iedereen een geknoopt laken uit zijn raam hangen.  Want voor elke persoon in armoede zijn er zes anderen die solidair kunnen zijn.

[1] https://statbel.fgov.be/nl/themas/huishoudens/armoede-en-levensomstandigheden/risico-op-armoede-sociale-uitsluiting cijfers komen uit een Europese bevraging (EU- SILC 2018)

[2] https://statbel.fgov.be/nl/nieuws/materiele-deprivatie-2018 cijfers komen uit een Europese bevraging (EU- SILC 2018)

[3] Als je geen of een laag inkomen hebt, dan kan je van het OCMW een leefloon krijgen. Dit bedraagt 910 euro per maand voor een alleenstaande en 1.254 euro voor een gezin met 2 kinderen.

-door Marijn Somers, redactievrijwilliger voor [On]gewoon Vrouw