Investeer in het Bruto Nationaal Geluk in plaats van in het Bruto Nationaal Product.

Ik houd van kerst. Van kerst zoals het lang, lang geleden is ontstaan. Een feest dat licht brengt in de donkerte. Ik houd van de lampjes in de kerstboom, van kaneelkoekjes bakken met de kinderen, van samen aperitiefhapjes maken. Van lekker tafelen met wie mij lief is. Ik weet het, ik heb geluk dat mijn dierbaren er nog zijn. Maar weet je wat het wonderlijkste is? Ik houd zelfs van de cadeautjes. Omdat we niet van ‘naampje trekken –lijstje maken’ doen. Als er iets is waar ik niet van houd, dan is het de commercialisering van kerst. Ik houd niet van ellenlange rijen in de warenhuizen, niet van op het laatste moment ‘boldotcommen’, niet van de jaarlijkse recordverbreking van het aantal pinverrichtingen op 23 en 24 december en al helemaal niet van het ongelofelijke aanbod van verkeerd gekregen dure cadeaus dat na de feestdagen op allerlei tweedehandssites ongewild staat te wezen.

Daarom deel ik graag een paar alternatieven.

Snel en makkelijk

• Als start een heel eenvoudige opwarmer. Je neemt iets mee uit je huis wat daar ergens vergeten in een hoekje staat. Iets wat jij niet zal missen maar waarvan je oprecht denkt dat de ander er blij mee zal zijn. Je kunt dit doen met of zonder namen trekken. Denk je dat er alleen maar brolcadeaus uit voortkomen? Ik gebruik nog regelmatig de draagtas die ik een jaar of acht geleden van mijn moeder kreeg.
• Voor een tweede ‘snel en makkelijk’ cadeau trek je wel namen. Je koopt immers voor een ander een uitje om samen te doen. Er is oneindige variatie mogelijk: van een balletvoorstelling over een ijshockeywedstrijd tot een bezoek aan een stoffenspektakel, samen keramieken of een dagje pretpark. De vraag is vooral: kies je iets waar je van weet dat de ander wild is, of beschouw je dit als de ideale gelegenheid om je schoonvader of – broer onder te dompelen in jouw wereld? Wat het ook wordt: samen iets beleven daar kan je toch alleen maar naar uitkijken.
• Geef de ander de ingrediënten voor iets leuks/goeds uit jouw (gezins)leven. Dit klinkt misschien wat vreemd. Wij kregen van mijn ouders twee pakjes spul om smoutebollen mee te maken. Dat herinnerde hen aan hoe we dat als gezin altijd aten bij de superkleine lokale kermis vroeger. Ingrediënten moet je niet letterlijk nemen. Mijn zus kreeg een bon om te gaan kajakken op de Nete, want dat deed mijn broer wel eens met zijn gezin. Het fijne hieraan zijn de verhalen die bij de cadeaus horen.
• Koop iets ten voordele van een goed doel voor elkaar. Zo ben je zeker dat je geld goed besteed is. De kans is natuurlijk groot dat het kaarsen en sjaals zal regenen op de cadeautafel. En toegegeven ook met ‘speciale’ cadeaus kan het wel eens misgaan. Zo herinner ik me een colsjaal in een onbestemde vale kleur die ik kreeg. Nooit gedragen. Uiteindelijk is hij in de Kringwinkel beland.
• Koop iets tweedehands voor elkaar. Ook dit is wat minder persoonlijk dan enkele van de andere ideeën. Maar je stapt er wel mooi mee uit de consumptiemaatschappij. Bij deze deden we een maximumbedrag van 10 euro. Mijn man, een fervent skiër, kreeg thermisch ondergoed dat mijn zus online had gescoord, zij zelf kreeg een prachtige jurk uit de Kringwinkel.
• Koop iets van een lokaal ambachtsman of -vrouw. Is de ontvanger niet tevreden met het cadeau, dan is op zijn minst de lokale creatieveling blij met zijn of haar verkoop. Alleen oppassen dat als jullie bij elkaar in de buurt wonen niet iedereen eindigt met dezelfde handgevilte pantoffels. Hoewel, dat creëert weer verbondenheid en daar gaat kerst toch om.

• 

• 

• 

Voor mensen met tijd

• Maak zelf cadeautjes. Toegegeven: dit kan tijd kosten en wat stress meebrengen. Dus voor deze trek je best begin november al namen. Maar moeilijk hoeft dit niet te zijn. Iedereen heeft wel iets wat hij of zij goed kan maken. Denk aan gezonde diepvriesmaaltijden voor een familielid met een druk bestaan of een mooi fotoboek samengesteld op de computer. Ik herinner me, na meer dan 10 jaar nog altijd de prachtige zelfgebreide trui die mijn zus, de geluksvogel, kreeg van mijn moeder. Maar ik was (bijna) even blij met de kaarsen van mijn schoonbroer. Al was het maar omdat we zo een nieuwe inkijk in zijn jeugdjaren kregen waar hij dat van zijn moeder leerde.
• Het LETS-cadeau. LETS is een organisatie waar ze Leuk EigenTijds Samenwerken. Maar je kunt het even goed in een kleine kring doen. Het idee is dat je de ander een bon cadeau doet voor een klusje waar jij goed in bent en waar de ander moeilijk aan toekomt of hulp bij kan gebruiken. Laat het niet zomaar een bon zijn. Het leukste is als je de klus samendoet, dan heb je tijd samen. Ook hier zijn de mogelijkheden eindeloos: bloemen planten in de tuin, de zolder opruimen, een kamer verven, koken voor een feestje. Haal bij alle cadeaus dadelijk agenda’s boven om een afspraak te maken. Anders heb je veel kans dat de bon in een la blijft liggen tot de volgende kerst.
• Mensen die niet graag de handen vuil maken maar van filosoferen houden, kunnen het volgende doen: deel de wijsheid die je het afgelopen jaar opdeed en schenk die aan de ander. Schenken houdt ook fysiek geven in. Je kan daar zo ver in gaan als je wil: op de achterkant van een mooie kaart, in rebusvorm,… Hoe mooier versierd je de wijsheid geeft, hoe fijner het cadeau. Bij mijn zus hangt nog steeds ‘con un mano das, con otra recibes’ (met één hand geef je, met de andere hand ontvang je) in een kadertje. Een wijsheid die mijn broer uit Ecuador meebracht en voor haar tekende. Ook deze cadeaus brengen verhalen mee. Mijn schoonbroer, die intens aan het trainen was voor een triatlon en elke ochtend zijn drie dochters op tijd op school moet zien te krijgen, deelde met ons ‘ de eerste meters zijn het moeilijkste’. Twee jaar later put ik daar ’s ochtends nog regelmatig moed uit.
• En laatste manier is investeren in het Bruto Nationaal Geluk in plaats van in het Bruto Nationaal Product. Voor wie graag het goede in mensen ziet ( en hey, de anderen mogen met kerst al eens investeren in het goede zien) is dit heel makkelijk. Je trekt een naam en denkt dan na over drie goede eigenschappen van die persoon. Die schrijf je op een mooi kaartje. Gestaafd met feiten en voorbeelden. Een compliment is immers des te sterker als je het concreet maakt. Het geven van deze cadeaus wordt nog leuker als de gever de complimenten voorleest en iedereen mag raden voor wie ze bestemd zijn. Of als je alle kaartjes in het midden legt en dan iedereen laat zoeken wat bij hem of haar past.

Heb jij zelf nog originele ideeën? Laat ze dan weten want ik popel om ze uit te proberen.

-door Marijn Somers, redactievrijwilliger voor [On]gewoon Vrouw